“Żywienie konia” – kwestia niby znana wszystkim hodowcom, jednak czy aby na pewno?
Jak konie pobierają paszę?
Konie ze względu na specyfikę ich układu trawiennego są przyzwyczajone do pobierania dużych ilości paszy objętościowych, bogatych we włókno. Włókno zbudowane jest głównie z węglowodanów strukturalnych takich jak celuloza, hemiceluloza czy lignina.
Ze względu na swoją budowę anatomiczną, konie trawią włókno głównie w okrężnicy i jelicie ślepym. Fakt, że włókno jest trawione dopiero w dalszych odcinkach układu pokarmowego, powoduje że energia, której dostarcza, jest uwalniana wolniej. Dlatego też żywienie konia musi opierać się także na paszach treściwych, szybko dostarczających energii.
Dieta konia musi także opierać się na włóknie zawartym w paszach objętościowych – bez niego układ pokarmowy nie może funkcjonować prawidłowo. Jego główną rolą jest wspomaganie prawidłowej pracy jelit oraz utrzymywanie rezerwy energetycznej na ewentualność nagłego, dużego wysiłku.
Kolejnym ważnym aspektem, poza koniecznością dostarczania koniom odpowiedniej ilości włókna, jest porcjowanie paszy. Ze względu na niewielki żołądek konia, musisz karmić go małymi porcjami, za to częściej. Żywienie konia musi się odbywać z głową. Już przed laty, gdy zwierzęta te wypasały się na łąkach, można było zaobserwować, że preferują one ciągłe podskubywanie trawy w małych porcjach zamiast solidnych objętościowo posiłków. Dlatego konie w ciągu dnia powinny mieć stały dostęp do siana, aby zachować prawidłową pracę układu pokarmowego. Brak swobodnego dostępu do źródła włókna może prowadzić nie tylko do problemów trawiennych, ale również do narowów. Pamiętaj także o zachowaniu odpowiedniego stosunku paszy objętościowej do treściwej, gdyż nadmierna podaż tej drugiej może prowadzić do przeciążenia układu pokarmowego, a w efekcie do kolek, ochwatów i wrzodów.
Komponowanie diety konia, nie należy do zadań łatwych, żywienie konia często jest wyzwaniem dla hodowców. Przyjmuje się, że idealny stosunek paszy objętościowej do treściwej to 75-80% do 20-25%. Jednak każdy koń ma inne zapotrzebowanie energetyczne i tryb życia. Oznacza to, że bezwzględnie musimy brać pod uwagę kwestie jego rasy, wieku i wykonywanej pracy.
Przykładowo koń pracujący w wysokim sporcie będzie miał to zapotrzebowanie zdecydowanie większe niż koń lekko pracujący. Aby zachować optymalny stosunek paszy objętościowej do paszy treściwej, należy stosować raczej pasze treściwe wysoko skoncentrowane. Dostarczają one odpowiedniej ilości potrzebnych makroskładników bez obciążania układu pokarmowego.
Co ciekawe konie, które poddawane są lekkim lub umiarkowanie ciężkim treningom mają lepsze trawienie, a wykorzystanie włókna w ich organizmie wzrasta nawet o 20%. Jednakże unikaj nadmiernego forsowania koni i treningów tuż przed posiłkiem, gdyż pasza jest wtedy gorzej trawiona (krew z jelit przemieszcza się do mięśni potrzebujących więcej tlenu, co skutkuje zwolnioną pracą układu pokarmowego). Dodatkowo, aby zapewnić koniu najlepsze samopoczucie, pamiętaj o tym, aby pasza zawsze była świeża i dobrej jakości. Unikaj gwałtownych zmian w karmieniu i zapewnij swoim podopiecznym stały dostęp do świeżej wody. Pozwoli to koniom cieszyć się dobrym zdrowiem i samopoczuciem, a wszystko przez odpowiednie żywienie koni.
Pasze stosowane w żywieniu konia
Podstawę żywienia konia stanowią pasze objętościowe. Odpowiadają one za dostarczenie włókna i wypełnienie układu pokarmowego, jednak samodzielnie nie dostarczają wystarczającej ilości składników odżywczych. Za zbilansowanie diety i wyrównanie niedoborów odpowiedzialne są pasze treściwe, które zawierają wysoką ilość skoncentrowanych makroskładników. Dodatkowo, pasze możemy podzielić ze względu na zawartą w nich ilość wody na suche i mokre.
W żywieniu konia stosujemy następujące pasze:
- Pasze objętościowe suche dla koni
Siano dla koni – jest to podstawowa pasza stosowana w żywieniu konia, do której zwierzę powinno mieć zawsze dostęp. Należy pamiętać, żeby siano dla konia zawsze było dobrej jakości (nie podajemy siana zatęchłego czy spleśniałego).
Wyróżniamy 3 rodzaje siana:
– Siano łąkowe dla koni, czyli takie które składa się z głównie z traw, roślin motylkowatych i ziół. Dobrej jakości siano nie tylko dostarcza witamin i soli mineralnych, ale również białka. Dzięki temu może stanowić jedyną paszę dla koni niepracujących i efektywne żywienie konia.
– Siano z roślin motylkowych – dostarcza więcej białka i składników mineralnych niż odmiana łąkowa, jednak równocześnie zwiększa ryzyko zaparć i wzdęć.
Siano z roślin uprawnych, to nic innego niż skoszone w formie zielonej zboża. Dzięki temu ta pasza dostarcza dużej ilości składników odżywczych i jest dla koni najsmaczniejsza
Słoma dla koni – jest to pasza, która dostarcza małej ilości składników odżywczych, jednak zapewnia koniom uczucie sytości i korzystnie wpływa na układ pokarmowy. Zadawana w formie dobrej jakości sieczki wymaga większego żucia i zwiększa wydzielanie śliny oraz poprawia perystaltykę jelit. Dlatego polecana jest jako jeden ze sposobów żywienia konia.
Plewy – to rodzaj paszy, która również cechuje się niską wartością odżywczą, jednak jest ceniona ze względu na korzystne działanie na układ trawienny. Plewy pochodzą z młócenia dojrzałych ziarn zbóż i stanowią uzyskane podczas tego procesu odpady.
- Pasze objętościowe soczyste
Pastwisko – to najbardziej wartościowa pasza soczysta dla koni, jednak równocześnie jest trudno dostępna. Wypasanie koni na pastwisku nie tylko pozwala im na pobieranie dobrej jakości białek i cukrów w małych porcjach, ale również zapewnia im dostęp do promieni słonecznych i pozwala przebywać w ruchu. Żywienie koni na pastwiskach nie jest jednak takie proste. Pastwiska różnią się jednak między sobą, ze względu na specyfikę dostępnych na nich roślin. Dla koni, optymalne pastwisko powinno mieć około 20% traw niskich, 60% traw wysokich, 15% roślin motylkowych i dodatek ziół. Jednak w praktyce dobrze skomponowane pastwisko jest trudne do uzyskania.
Zielonki to bardzo ceniona pasza dla koni, powstaje w wyniku koszenia roślin motylkowatych i traw zbóż. Zielonki zawierają dobrej jakości białko i składniki mineralne, jednak nie są w stanie samodzielnie zaspokoić potrzeb żywieniowych koni.
Sianokiszonka – pasza ta jest niezwykle popularna wśród hodowców, ze względu na wysoką koncentrację białka. Sianokiszonki stanowią również znakomitą paszę dla koni alergicznych i kaszlących, ponieważ nie pylą.
Rośliny okopowe – choć nie są one zbyt często wykorzystywane w żywieniu koni, dobrze sprawdzają się w sytuacji braku zielonki. Dzięki zawartości skrobi, cukrów, witaminy A i B, pomagają uzupełniać niedobory tych składników.
– Marchew jest cenioną paszą dla koni, jednak nie należy z nią przesadzać. Zawiera ona prowitaminę A i witaminę C, które korzystnie wpływają na stan odżywienia koni. Dodatkowo ma działanie dietetyczne i poprawia apetyt. Jednak przedawkowanie marchwi może być dla naszych podopiecznych groźne – w skrajnych przypadkach koń może doznać nawet porażenia zadu.
– Buraki są często wykorzystywane w żywieniu koni ze względu na wysoką zawartość prostych cukrów. Zadawania buraków nie poleca się dla koni niepracujących, gdyż może to skutkować mięśniochwatem.
Owoce nie są traktowane jako pasza w żywieniu koni. Stanowią raczej smakowity dodatek i nie powinny być zadawane wraz z paszami treściwymi.
– Jabłka dostarczają koniom wody, a także cukrów i pektyn.
– Banany to dobry dodatek do paszy dla koni nerwowych, ze względu na dużą zawartość magnezu. Nie zaleca się jednak zadawania więcej niż 1 sztuki dziennie.
- Ziarna zbóż stanowią bardzo ważną paszę treściwą dla koni. Dzięki zawartości łatwostrawnych węglowodanów oraz białka i tłuszczy są często wybierane przez hodowców.
Owies to najbardziej popularne zboże użytkowane jako pasza w żywieniu koni. Zawarte w owsie białko nie ma pełnych wartości odżywczych, dlatego wymaga dodatkowej suplementacji z innych pasz. Owies zawiera jednak bardzo ważne kwasy tłuszczowe, które wspomagają mięśnie i regulują ciśnienie krwi. Dodatkowo owies to pasza o korzystnym stosunku białka do tłuszczy oraz zawiera sporą ilość włókna.
Jeżeli chodzi o metody zadawania owsa koniom, najlepiej jest podawać go w całości. Dzięki temu jest on odpowiednio przeżuty i ośliniony, a tym samym nie ulega pyleniu, które jest szkodliwe dla koni kaszlących i tych cierpiących na COPD. Jednak stosowanie go w formie gniecionej lub śrutowanej jest odpowiednie w przypadku koni, które borykają się ze słabym uzębieniem. Inną formą zadawania owsa, jest jego uprzednie namoczenie lub parzenie, jednak stosowanie tego ostatniego sposobu może działać uwrażliwiająco na układ pokarmowy konia.
Jęczmień ze względu na wysoką zawartość składników odżywczych jest często stosowany w żywieniu koni borykających się z nadmierną chudością. Ziarno jęczmienia ma stosunkowo grubą łuskę, dlatego najlepiej zadawać go w formie gniecionej, parowanej lub śrutowanej.
Pszenica to zboże cechujące się wysoką wartością odżywczą skorelowaną z dobrą strawnością. Jednak ze względu na wysoką zawartość glutenu, pszenica powinna stanowić maksymalnie 25% pasz treściwych żywienia koni. Ziarna pszenicy zawierają dużą ilość białka i fosforu – ze względu na zawartość tego drugiego pierwiastka, nie jest zalecane zadawanie ich przez zbyt długi czas, gdyż może zaburzyć to gospodarkę mineralną organizmu. Pszenica zalecana jest dla koni gorączkujących, w zależności od formy podania przejawia również właściwości zapierające lub rozwalniające stolec.
Żyto stanowi paszę pełnowartościową, która może być stosowana u koni pracujących. Ze względu na to, że nasiona żyta są dosyć twarde, zaleca się ich śrutowanie i podawanie w formie namoczonej lub ugotowanej. Żyto po kontakcie z wodą ulega zbryleniu, dlatego zadawanie go bez uprzedniej obróbki, może skutkować problemami trawiennymi u naszego podopiecznego. W żywieniu konia należy stosować ostrożnie.
Kukurydza to pasza wysoko energetyczna, która dobrze sprawdza się w przypadku koni, które potrzebują przybrać na wadze. Te ziarna również dobrze podawać w formie ześrutowanej, ze względu na ryzyko problemów trawiennych. Kukurydza zawiera niewielką ilość substancji mineralnych i mniej białka niż owies.
Nasiona Roślin strączkowych są częstym dodatkiem do pasz treściwych, ze względu na wysoką zawartość białka. Dzięki temu świetnie sprawdzają się w żywieniu źrebiąt i koni hodowlanych.
– Groch siewny i polny, to wartościowa pasza ze względu na zawartość witaminy A i B. Ich dodatek w żywieniu koni korzystnie wpływa na poprawę kondycji organizmu. Nie należy jednak przesadzać z ilością i zadawać go w formie śrutowanej, moczonej lub parzonej, gdyż może powodować wzdęcia i kolki.
– Bobik i łubin zawierają więcej białka niż groch, jednak są trudniejsze do strawienia przez konia, ich suplementacja jest wskazana raczej dla koni ciężko pracujących (w niewielkich ilościach).
– Wyka siewna jest rzadko wykorzystywana w żywieniu koni, ze względu na wywoływane przez nią zaparcia i wzdęcia. Dodatkowo konie nie preferują wyki ze względu na jej gorzki smak.
Nasiona roślin oleistych to ceniona pasza ze względu na stosunkowo wysoką zawartość tłuszczu i białka. Zawierają jednak znikome ilości białka i witamin. Każde ich zastosowanie w żywieniu koni należy skonsultować ze specjalistą.
– Len to najbardziej ceniona roślina oleista, ze względu na jej właściwości łagodzące. Dobrze sprawdza się jako pasza podawana w formie meszu. Siemię lniane bardzo dobrze działa na układ pokarmowy i trawienie, a zawarty w nim tłuszcz korzystnie wpływa na stan sierści konia.
– Soja to roślina niezwykle bogata w białko, dlatego bardzo dobrze sprawdza się ona (po częściowym odtłuszczeniu) w żywieniu źrebiąt i młodzieży.
– Słonecznik korzystnie działa na trawienie oraz poprawę stanu skóry i sierści.
- Pasze pochodzenia zwierzęcego – żywienie konia
Tego typu pasze są cenione przede wszystkim w żywieniu źrebiąt i młodzieży, ze względu na wysoką zawartość białka.
– Mleko krowie dobrze sprawdza się jako środek zastępczy dla osieroconych źrebiąt. Mleko w proszku może być także suplementowane odsadkom i młodzieży. Czasem stosuje się je również w diecie ogierów rozpłodowych.
– Jajo kurze czasem jest podawane ogierom kryjącym.
- Gotowe mieszanki paszowe – żywienie konia
Gotowe mieszanki paszowe, z roku na rok zyskują na popularności wśród hodowców. W ten sposób możemy zadbać nie tylko o dostarczenie podopiecznemu właściwej ilości, dobrych jakościowo substancji odżywczych, ale i dostosować dietę do jego potrzeb. Wzrasta wśród koni ilość nietolerancji pokarmowych, z tego względu gotowe mieszanki paszowe są dobrym wyborem. Stosując takie rozwiązanie możemy uniknąć pewnych składników paszowych, na które nasz podopieczny źle reaguje. Co więcej ich dostępność jest niezależna od pogody, która ostatnimi czasy budzi wśród rolników niepokój.
Dostępne w naszym sklepie mieszanki paszowe, to produkty całkowicie naturalne, o najwyższej jakości składnikach. W trosce o zdrowie koni, zachęcamy do kontaktu z naszą dietetyczką Olą (a.swiderska@masterspolska.pl), która profesjonalnie doradzi w kwestii wyboru odpowiedniej paszy.
Możesz tez wypełnić formularz, a Ola ułoży dietę dla Twojego konia.
- Dodatki paszowe dla koni – żywienie konia
Granulat z siana jest dobrym źródłem włókna w diecie koni. Występuje w kilku odmianach. Forma alfa jest najbogatsza w białko i wapń, dlatego stanowi częsty wybór wśród hodowców. W przypadku tej sieczki należy jednak uważać z porcjowaniem, gdyż nadmierna podaż białka może stanowić obciążenie dla nerek. Ważne jest przecież aby żywienie koni było działaniem
Wysłodki buraczane stanowią cenioną paszę ze względu na właściwości tuczące. Dodatkowo zawierają dobrej jakości białko, wapń i błonnik, dlatego często są zalecane w żywieniu konia.
Melasa dobrze sprawdza się w żywieniu konia, ze względu na właściwości siłotwórcze. Nie zaleca się podawania jej źrebiętom i klaczom w drugiej połowie ciąży.
Inne dodatki paszowe, które są chętnie stosowane przez hodowców w żywieniu konia to drożdże piwne, młóto, tran, oleje, czosnek, piwo słodowe czy gałązki drzew owocowych.
- Zioła – żywienie konia
W żywieniu konia zioła są stosowane powszechnie i bardzo cenione ze względu na ich właściwości. W przypadku koni, które borykają się z opuchlizną ścięgien, dobrym wyborem będzie arnika, okłady z kapusty, ruta czy korzeń żywokostu. Na problemy oddechowe korzystny wpływ mogą wywierać rumianek, szałwia, miodunka plamista, anyż, podbiał czy tymianek. Co ciekawe, na wsparcie dróg oddechowych u koni możemy stosować również syrop z cebuli.
